Opvallend veel boerderijen staan te koop in Vlaanderen

In totaal gaat het op dit moment om een 130-tal boerderijen in Vlaanderen, en dat is nog een onderschatting, want ze staan niet allemaal publiek te koop. Heel wat van die boerderijen blijven door de verstrengde regelgeving langer dan normaal te koop staan, waardoor hun aantallen verder opstapelen en het aanbod in totaliteit op termijn alleen nog groter zal worden. Een ‘respectclausule’ kan soelaas brengen.

Niche vastgoed

Het verkopen van agrarisch vastgoed is een niche, waarin slechts een handvol makelaars in ons land zich gespecialiseerd heeft. We maakten de analyse en stelden daarbij het volgende vast.

• In totaal staan er momenteel zo’n 130-tal boerderijen, exclusief landbouwgronden, te koop in Vlaanderen. De meeste daarvan vinden we in Vlaams-Brabant (32) en Oost-Vlaanderen (28), gevolgd door Antwerpen (24), West-Vlaanderen (22) en Limburg (20).
• De prijzen schommelen daarbij tussen de 550.000 euro en 800.000 euro, met een gemiddelde van 679.400 euro, exclusief kosten. Al zitten er ook uitschieters naar boven bij.
• Het is sowieso niet het makkelijkst verkoopbare vastgoed. Heel soms raakt een boerderij al na vijftig dagen verkocht, maar meer en meer staan ze een half jaar tot een jaar of langer te koop.

Strenge wetgeving

We gingen ook bij gespecialiseerde vastgoedmakelaars te rade naar de reden dat er momenteel zoveel boerderijen te koop komen te staan:

Willem Degol van Spotto: “Wie de actualiteit ook maar een beetje volgt, weet dat meer en meer landbouwers zich de vraag stellen of en welke toekomst de landbouwsector nog heeft. Er is sowieso een algemene tendens “anti-landbouw”, wat sommigen ertoe aanzet om te verkopen."

Daarnaast zien we heel wat landbouwers die een zekere leeftijd bereikt hebben en helaas geen opvolging hebben. Ook dat is een reden waarom sommigen hun landbouwbedrijf en bijhorende woning te koop zetten. Als die mensen vroeger naar het rusthuis gingen of er gewoonweg mee stopten, kozen ze er meer dan eens voor om te verhuren of te verkopen aan ‘gewone burgers’ - geen landbouwers dus. 

Maar dat is tegenwoordig een stuk moeilijker geworden, sinds de wetgever er strenger op toekijkt dat landbouwbedrijven niet zomaar ‘zonevreemd’ - en dus residentieel - kunnen worden. Een andere landbouwer kan dus makkelijk in een hoeve gaan wonen, maar voor niet-landbouwers wordt dat almaar moeilijker. Als er geen agrarische bestemming is bij de koper of huurder, dan gaat het zogezegd om een stedenbouwkundige inbreuk. Dat maakt het natuurlijk niet evident om te verkopen of te verhuren. ​ 

Je kan met een boerderij niet zomaar doen wat je wil. In het beste geval worden boerderijen dan ook opgekocht door andere landbouwers als tweede of derde bedrijf, maar die opportuniteit moet er lokaal ook effectief zijn. Willem Degol: "Je zal trouwens ook zien dat boeren het dikwijls liever discreet houden dat ze stoppen. Vandaar ook dat makelaars er vaak geen te koop-borden plaatsen, geen adres in het zoekertje plaatsen, en zelden een prijs op de website vermelden. Discretie is voor hen van groot belang.”

Respectclausule

Vlaams erfgoed - al dan niet in de strikte zin van het woord - dreigt op die manier ongewild verloren te gaan. Willem Degol: “Men heeft het voor particulieren een stuk moeilijker gemaakt om een boerderij te kopen, omdat in het verleden velen een mooie hoeve wilden hebben maar de boerenbuiten er dikwijls niet wilden bijnemen. Ze gingen tussen de velden wonen, maar de boer die bemest, dat was er teveel aan…”

De oplossing die Spotto en heel wat gespecialiseerde makelaars aanreiken, is de invoering van een soort ‘respectclausule’ - die ook in de aankoopakte wordt opgenomen - voor mensen die een boerderij kopen of bij uitbreiding op de boerenbuiten willen wonen. Concreet: "Ga je in landbouwzone wonen, dan weet je dat je in landbouwzone woont en dat er 's nachts op het veld kan gewerkt worden, dat het mestseizoen z'n eigen "geur" heeft, dat het veld in zomer besproeid wordt, enz. Via een respectclausule geef je aan dit te zullen respecteren, waardoor de regels weer iets soepeler kunnen worden toegepast", besluit Willem Degol.